Lo ikila asekunio kwape MP lo obuku lo Agule Isaac Godwin Aisu, ngesi mam imurokini apaaran na agipara akolong akaulo na ekooti apetor aosian na etogo loko otaun Soroti.
Etogo lo esipor ebaa loko Liberty korot loko Jumabhai koibuga Soroti, nesi abu atubon Wilson Masalu Musene, otube ke eraasi 26.11.2020, kitogogong ebe erai loka Bertha Akiki Komuhendo, totoke Aisu nadidi.

Emusaago enaaba 18 lo okaru 2014, nesi iwosiator Aisu, Komuhendo okoto ekooti aitogogong ebe etogo lo ejai opulota 28, nesi ebeit papakec loatwan Richard Aisu ido ebe abu Akiki, kiwadika okiroria ke.
Aisu aosan ke ngesi abala ebe papake ngesi pac atacit etogo ngon kane ejai Soroti Municipaliti eraasi 5.11.1981, kanu ikaru 25. Ido ebe edol 21.12.1995, abu ebood lo Ilugai (DAB), ikisa aitutuket na ajai kiding loatwan Aisu ka Soroti MC, naarai amameete kede apedor na agwelanar iboro kec.
Abala Aisu ebe apotu Ilugai inyakasi etogo kec ido apotu kopesikisi aisiiraret na agwelar konye ebe abu ekale ke loatwan Aisu kijulira ido apotu kogwelata etogo kidokete akanin ka Ilugai.
Ido ebe apotu totokec Aisu ka Akiki, kogeutu kanu aipecun aiwadikaeta konye ebe abu Akiki, kolot ekwapukwapu ka esomak icie lu oministri lo apiyai, kosodete ebe aitolomun agwelario na etogo na etegelikina kane ajai nasek eraasi 27.03.2002.
Konye Akiki kowaike ngesi abala ebe emamei Aisu adio airumunet na etogo naarai acamanar na ajai pac, aponi ikisarai kotupitete ekisil lo iboro Cap 87.
Abala Aisu ebe nu isomat Akiki, erai nuke bon mere kanu ekale ke Aisu loabuton.
Ido ebe abu Akiki kidokoto akanin kede lu abeitos etogo korika totoke Aisu ejari ido ebe mam abu kopegak kejenu akiro. Ido ebe elairai Akiki ebe mam ngesi itosomat adio acoa kanu airumiar etogo konye esomai ngesi iboro kere kideleleete.
Ido kotupitete emusaago lo, abu atubon kingit iboro iwongon lu imoriaritos;
Karai ebeit etogo ngon lo abuton Richard Aisu. Karai abu teni Akiki kitosoma acoa kanu adumuna etogo ngon. Karai erai Aisu (esapat) lo atubitoi ka ebe karai ajaasi iwaitin lu epedorotar iwaitin lu iyarei aitemokin akiro.

Ms Natala ka Co. Advocates kesi abwoikitos Aisu ido Ms Isabirye ngesi ajai kanu ke Akiki.
Ms Natala ngesi abala ebe erai etogo lokec Aisu ido mam idio itunganan yeni adolit aitepeg ka ebe abu ekomiiti lo ipajan ke kalo atwan kiwadika ebalua aitepeg akiro Ilugai.
Abala bobo epuliida ebe eriengunitos kesi ibore bobo adumuna Akiki eloon kopedorite ebaa lo Liberty aipir apiyai ke bon kanu atacanar apesen na ajai.
Ido ebe ne atacia Akiki, sh1.6m, esomai ngesi ngun kanu iboro ke loatwan Aisu mere luke, ido ebe ne atacia ngesi etogo, abu kitosoma ekiror Mrs. Bertha Akiki Aisu, konye abu kocedakin aipirun abalua ke na agwela na asioma ikiroria ke bon.
Konye Ms Isabirye lo abwoikit Akiki, itosomai Art. 26 na eitaabo lo ikisila luko Uganda lo ecamakit itunganan apedor na ajaut ka ibore ka atiakunet 59, na ekisil lo aiwadikao na iboro, ne ebala ebe abalua na aibe ibore, nesi ibore yeni awasia ido mam ebeit aitepeg.
Kanu ebe Akiki, adumun apapulai kowai lo acoa, abala Ms Natala ebe kwape araar lotwan ngesi elopet aiboisit, apolouke ketwana, arai lu okale ke ebeit airumun.
Akaulo na kecamanaros lu abeitos aiboisit (Custodian board), apotu kotemasi ebe adolit agwelar ko sh16m, ido ebe abeit ti ekale alemun 10% ido nesi sh1.6m, lu abu Akiki kolem okiror loka ekale, ido nesi ejai arisiiti na ecilunitai eraasi 4.07.2000, ido idokitai akanin da apaaran ngipengin.
Konye ebe mam Akiki abu kinapakin kanu agwela nasodit na edokitai akanin ido ebe abu kocedar aisomaun nake bon eraasi 27.03.2002, ne abu ngesi idok akan kwape abonipe mere okiror ke laotwan Richard Aisu.
Konye epuliida ke Akiki, ngesi eketa ebe apotu Ilugai (Asian Custodian Board) kinyakasi etogo kotemasi ebe arai etogo lo adolit sh16m, kilema ngun lu aisiteteun lu araasi nepetai sh11.1m, ido aponi kolimokinai Akiki aitac sh5m ber ido abu kotac eraasi 2.05.2002, ido arai apiyai ke.
Nu abala ajenanut ebe okaru 1984, ebe aponi opukorai ebaa loko Liberty, ido ebe esomai Aisu toma, abala Isabirye ebe koipone ani alingakina ikoku yeni mam edolit ikaru 10 aswam obaa.
Karaida abalasi ajenak Aisu kwape nata Susan Achom ebe atacit totokec apiyai kanu etogo, aponi kimuarai naarai amamei arisiiti.
Nu ebe erai Aisu lo etubitoi, ido ilipite ekooti aikisar abalua ke Akiki nae be egwelitor etogo, naarai mam adumunit kowai lo eyuwara, konye abu epuliida ke Akiki kilip ekooti aijaikin ngesi etogo.
Ido Justice Musene, ngesi abu kitolom etube ke ebe; “Kotupitete akiro auni nu alimor ko kuju ebe Akiki ngesi alopet etogo.” Kobala ebe elipit Akiki ebe kirieborai Aisu kotogo, ido kitogogongoi ebe ngesi alopet etogo, ido akoto lo ewosia kangesi aitac igaraaman.
Abala Musene ebe ageun eraasi 17.04.2014, ajeni Aisu ebe erai etogo loke Akiki, “Adau eong aijerun apedor na Aisu airutario kotogo. Bobo kitikokinai ngesi mam bobo ayapuun togo ngon ka ipajan ke.”
www.aicerit.co.ug | Na James Akia Odongo
Ms Isabirye, ngesi bobo abala ebe ti Aisu alemun sh200m, konye Musene ngesi abu kopegak kobala ebe kolem do Aisu sh50m kanu igaraman. Konye Aisu ka epuliida ke ngesi apotu kimuasi nu etube ke Musene kobalasi ebe mam erai lo itekooro ido adautu kesi aijongakin okooti lo apolon (Court Of Appeal) kanu aitikokin airutario kec.